Verfschade aan houten geveltimmerwerk blijft een hardnekkig probleem in de bouwsector. Recent onderzoek toont aan dat vooral donker gecoate tropische houtsoorten zoals sapeli en sipo bijzonder vatbaar zijn voor specifieke verfgebreken. In deze blog deelt Hans Koster, mede-eigenaar van het Verf Advies Centrum, zijn visie op deze problematiek naar aanleiding van recente ontwikkelingen in de branche. Ook vertelt hij wat je als vastgoedbeheerder of projectleider kunt doen om deze problemen te voorkomen.
Het complexe samenspel tussen hout en verf
De afgelopen jaren zien we steeds vaker dat donker afgewerkte sapeli en sipo kozijnen en deuren relatief snel schade vertonen. Dit probleem is inmiddels zo prominent dat het zelfs aandacht kreeg in een recent artikel in Houtwereld (februari 2025), waarin verschillende partijen uit de keten hun visie geven.
De meest voorkomende verschijnselen zijn het snel mat slaan van de verflaag, verkleuring, craquelé (fijne barstjes in een fijnmazig patroon) en blaarvorming. Vooral het mat worden en verkleuren lijken sterk samen te hangen met de combinatie van donkere kleuren en deze specifieke houtsoorten.
In de praktijk zien wij bij het Verf Advies Centrum dat de degradatie van de verf soms al na één jaar optreedt. Deze snelle achteruitgang wijst op een complexe wisselwerking tussen houtsoort, verfsamenstelling en omgevingsfactoren die we als branche nog niet volledig doorgronden.
Waarom juist deze combinatie problematisch is
De situatie wordt extra complex omdat sommige van deze problemen, zoals blaarvorming, niet exclusief voorkomen bij sapeli en sipo. Onder de microscoop zijn luchtinsluitingen zichtbaar als holtes in de verflaag, vaak al in de grondlaag aanwezig. Sinds 2014 zien we bij het Verf Advies Centrum vergelijkbare verschijnselen in de grondlagen op meranti geveltimmerwerk.
Wat de problematiek bij sapeli en sipo met donkere coatings onderscheidt, is het karakteristieke patroon van craquelé: een netwerk van fijne barstjes. Dit fenomeen manifesteert zich vooral op zuidgeoriënteerde gevels, waar de donkere coating veel warmte absorbeert.
Van generieke naar specifieke verfproblemen
In een eerdere blog bespraken we al verschillende oorzaken van falende verfsystemen aan de hand van onderzoeken in Deventer en Blaricum. Daar zagen we hoe factoren als luchtinsluitingen en reacties tussen houtstoffen en verfcomponenten kunnen leiden tot problemen. De huidige kwestie met sapeli en sipo lijkt echter specifiek gekoppeld aan de combinatie met donkere coatings.
Er is momenteel een branchebrede werkgroep actief die deze problematiek onderzoekt. Wat opvalt in de discussie is dat verschillende partijen in de keten – van houtimporteurs tot verffabrikanten – vaak naar elkaar wijzen. Vanuit onze onafhankelijke positie zien we echter dat het gaat om een complexe interactie waarbij niet één partij de ‘schuldige’ is.
Meerdere factoren in het spel
Interessant genoeg hebben we vergelijkbare schadepatronen ook waargenomen op materialen die geen hout zijn, zoals geverfde onderdelen van geperst steenwol. Dit bevestigt onze overtuiging dat we naar alle aspecten moeten kijken: het soort ondergrond de houtsoort
De hoge temperaturen die donkere oppervlakken kunnen bereiken, spelen vrijwel zeker een rol. Bij temperaturen boven 50°C kunnen sommige verfcomponenten gaan verweken, wat leidt tot versnelde degradatie. In combinatie met specifieke inhoudsstoffen uit tropische houtsoorten kan dit leiden tot chemische reacties die de verffilm aantasten.
Praktische oplossingsrichtingen
Op basis van onze jarenlange ervaring zien we verschillende mogelijke oplossingen. Soms kan een andere grondverf met specifieke bindmiddelen al voldoende zijn om problemen te voorkomen. De keuze tussen acrylaat-, alkyd-emulsie- of alkyd-hars-verfsystemen kan bepalend zijn, afhankelijk van de specifieke situatie.
Als je als vastgoedbeheerder of projectleider met deze problematiek te maken krijgt, adviseren we je om een integrale benadering te kiezen waarbij je alle variabelen in kaart brengt:
- De exacte houtsoort en herkomstgebied
- Het verwerkingsproces van het hout
- De specifieke opbouw van het verfsysteem
- De expositie (zonbelasting) van het geveltimmerwerk
Concrete adviezen voor de praktijk
Tot er meer duidelijkheid is over de exacte oorzaak, zijn dit onze praktische adviezen:
- Overweeg lichtere kleuren toe te passen op sapeli en sipo
- Voer een specifiek overleg met je verfleverancier over deze combinatie
- Vraag naar gedocumenteerde ervaringen met verfsystemen op deze houtsoorten
- Bespreek met de architect alternatieve houtsoorten bij donkere kleurwensen
- Implementeer een intensiever inspectie- en onderhoudsregime voor risicovolle situaties
Samen naar duurzame oplossingen
Bij het Verf Advies Centrum blijven we de ontwikkelingen op dit gebied nauwgezet volgen. We zijn ervan overtuigd dat alleen door kennis te delen en samen te werken – over de grenzen van individuele bedrijven en branches heen – we tot structurele oplossingen kunnen komen.
Wil je meer weten over dit onderwerp of heb je specifieke vragen over jouw project? Neem dan contact op voor een vrijblijvend gesprek of schrijf je in voor een van onze trainingen over praktische verftechnologie en inspectie van schilderwerk.
Hans Koster, Verf Advies Centrum
Tot slot
Heb jij een vraag of uitdaging op het gebied van vastgoedonderhoud? Of wil je een bepaald onderwerp terugzien in onze blogs? Stuur je idee naar info@verfadviescentrum.nl. Elk kwartaal belonen we de beste inzending met een gratis professionele inspectie van jouw schilderwerk. Daag ons uit met jouw vraag!
